Evaluatie Inkopen met Impact

De evaluatie richt zich op de effectiviteit van de implementatie van de strategie en de factoren die deze bevorderen of belemmeren. De evaluatie is opgedeeld in drie onderzoeksthema’s. Het eerste onderzoeksthema gaat over de implementatie en effectiviteit van de doelen uit Inkopen met Impact en beantwoordt vragen zoals: “Zijn de duurzame doelen haalbaar en goed vertaald in beleid en praktijk?” Het tweede onderzoeksthema richt zich op de verantwoordelijkheden, sturing en samenwerking binnen het rijksinkoopstelsel. Ten slotte gaat het derde onderzoeksthema over de manier waarop de strategie in de dagelijkse inkooppraktijk wordt toegepast en of deze daadwerkelijk bijdraagt aan impact via inkoop.

Voor het onderzoek zijn diverse bestaande rapportages, beleidsdocumenten en inkoopdata geanalyseerd om inzicht te krijgen in de mate waarin Inkopen met Impact is ingebed in de rijksbrede inkoopprocessen. Daarnaast is informatie opgehaald bij stakeholders in het rijksinkoopstelsel (o.a. opdrachtgevers, beleidsmakers en inkoopadviseurs) via een brede enquête en diverse interviews. Tot slot zijn meerdere werksessies georganiseerd, waarin niet alleen nieuwe informatie is verzameld bij stakeholders, maar ook voorlopige bevindingen zijn getoetst en verfijnd.

Een belangrijke conclusie van de evaluatie is dat stakeholders Inkopen met Impact waardevol vinden. Er zijn echter ook veel knelpunten uit de analyse en gesprekken naar voren gekomen. Zo bleek dat de duurzaamheidsdoelen vaak te breed geformuleerd zijn, waardoor ze lastig te vertalen zijn naar concrete acties binnen de inkooppraktijk. Daarnaast werd duidelijk dat veel opdrachtgevers zich niet direct verantwoordelijk voelen voor het realiseren van deze doelen, wat de uitvoering bemoeilijkt. Ook is kennis versnipperd en ontbreekt het aan voldoende kennisdeling en -borging, waardoor inkoopteams niet altijd over de juiste kennis beschikken om duurzaamheid goed mee te nemen in hun aanbestedingen.

Op basis van deze bevindingen heeft Rebel een reeks concrete aanbevelingen geformuleerd om de effectiviteit van Inkopen met Impact te vergroten. Een van de belangrijkste adviezen is om duurzaamheid explicieter te verankeren in de rijksbrede bedrijfsvoering, zodat niet alleen inkoopafdelingen, maar hele ministeries verantwoordelijkheid nemen voor de gestelde doelen.

Daarnaast wordt geadviseerd om rollen en verantwoordelijkheden helderder te definiëren, zodat er geen onduidelijkheid meer bestaat over wie welke taken heeft. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken heeft hierin een coördinerende rol en kan die nog veel meer dan nu benutten om andere ministeries aan te spreken op resultaten.

Ook wordt aanbevolen om de monitoring en transparantie te verbeteren door de ontwikkeling van een rijksbreed dashboard, waarmee de voortgang op duurzaamheid beter gevolgd kan worden. Verder is voorgesteld om Inkopen met Impact beter af te stemmen op Europese regelgeving, zoals de CSRD, om administratieve lasten te verlagen en beter aan te sluiten bij duurzaamheidsdoelen uit het bedrijfsleven. Een ander belangrijk advies is om kennisdeling en samenwerking te intensiveren, zodat best practices breder gedeeld worden en juridische mogelijkheden beter worden benut.