De businesscase van groen in het Kromme Rijn Linielandschap
Voor het Kromme Rijn Linielandschap onderzochten we hoe natuur- en recreatiegebieden kunnen meegroeien met de bouw van 60.000 nieuwe woningen. Opdrachtgever: Provincie Utrecht en partners in het programma Groen Groeit Mee.
De uitdaging
Hoe bekostigen we 1.225 hectare extra bereikbaar groen in een complex, versnipperd gebied zonder structurele subsidiestroom of heldere rolverdeling tussen betrokken partijen?
De aanpak
Het Kromme Rijn Linielandschap (KRLL) is een uniek cultuurhistorisch en ecologisch gebied tussen Utrecht, Houten en de Heuvelrug. Maar het staat onder druk: natuurwaarden verslechteren, de recreatiedruk is hoog en er komen ruim 60.000 woningen bij. De ambitie van de regio is om deze verstedelijking te koppelen aan een forse kwaliteitsimpuls: 1.225 hectare extra bereikbaar landschap, gerealiseerd via 570 hectare nieuwe natuur, 140 hectare recreatiegebied en 85 km aan nieuwe wandel- en fietspaden, ontsloten met 23 infrakunstwerken.
Rebel onderzocht de financiële haalbaarheid van deze groene groei. Op basis van ons batenmodel berekenden we maatschappelijke baten van € 430 miljoen over 50 jaar – vooral via gezondheidswinst, energiebesparing en recreatieopbrengsten. De totale investeringskosten bedragen € 206 miljoen (exclusief beheer). Per woning betekent dat een investering van circa € 3.400 – ongeveer 1% van de bouwkosten, en daarmee financieel goed verdedigbaar.
Vervolgens analyseerden we de mogelijkheden voor kostendekking. We maakten inzichtelijk hoeveel van de benodigde middelen te halen is uit bestaande regelingen, zoals de Bossenstrategie, de Woningbouwimpuls en begrotingen van lokale overheden.
Ook brachten we de ‘ladder der bekostiging’ in kaart: van baathebbende vastgoedeigenaren tot maatschappelijke actoren zoals zorgverzekeraars.
De kern van onze aanpak was het in beeld brengen van alternatieve bekostigingsroutes via zes denklijnen: van koppeling met mobiliteitsbudgetten tot gronduitruil en preventieve gezondheidsinvesteringen. Daarnaast benadrukten we het belang van ontsnippering op drie niveaus: lokale gebiedsallianties, samenwerking tussen decentrale overheden en een integrale Rijksoverheid.
Deze businesscase is niet alleen toepasbaar op KRLL, maar vormt ook een blauwdruk voor andere regio’s. We ontwikkelden een overdraagbare methodologie waarmee gebiedsgerichte samenwerking leidt tot realistische financieringsstrategieën voor groene groei.
Impact
Een sluitende businesscase waarmee natuur en recreatie écht kunnen meegroeien met woningbouw in een van de drukst bevolkte regio’s van Nederland.
De ervaring van een rebel
