Duurzaam bestaansrecht: De strategische voordelen van CSRD
De dubbele materialiteitsanalyse, een kerndeel van CSRD, dwingt bedrijven in kaart te brengen welke invloed zij op de buitenwereld hebben én andersom. Door met een ESG-bril naar risico’s en kansen te kijken voorkom je verrassingen en kan je kansen verzilveren, weten Wouter de Waart en Eleonoor Hintzen van Rebel.
Vanaf dit jaar moeten de allergrootste bedrijven verplicht verslag doen van hun maatschappelijke impact, conform de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) van de Europese Unie. Hoewel kleinere bedrijven nu nog niet aan de richtlijn hoeven te voldoen, hebben zij er alle belang bij mee te bewegen met de komende hervormingen. Grote, beursgenoteerde ondernemingen zullen leveranciers immers vragen naar dezelfde cijfers.
‘Voor een hele grote groep bedrijven is CSRD toch vooral een moeten’, constateert Rebel Wouter de Waart, die zich bezighoudt met circulaire vraagstukken. Het opstellen van de rapportage is in de praktijk een duur en tijdrovend proces. Het risico bestaat, zegt De Waart, dat accountants en juristen met de komst van CSRD vinkjes gaan zetten, zonder dat het bedrijf aan strategie toekomt.
Maar CSRD is juist dé gelegenheid voor bedrijven om na te denken over de lange termijn en de risico’s en kansen van impact in kaart te brengen, zegt Eleonoor Hintzen van Rebel Transitiemanagement: ‘Voor mij heeft CSRD een hele positieve invulling. Het draait niet langer alleen om de vraag welke impact een bedrijf op de rest van de wereld heeft, maar óók andersom: wat is de invloed van buiten op je bedrijf?’
Kansen en bedreigingen
Het is deze zogeheten dubbele materialiteitsanalyse – een middel om relevante duurzaamheidsthema’s vast te stellen – die kansen biedt om een effectieve langetermijnstrategie te bepalen, zeggen de twee. Hintzen: ‘Tot nu toe ligt de focus op de letterlijke impact van het bedrijf, zoals het energieverbruik of de hoeveelheid CO2-uitstoot, terwijl de mogelijkheden en bedreigingen buiten beeld blijven.’
Een gemiste kans, aldus Hintzen: ‘Denk aan een aardappelfabrikant die door klimaatverandering te maken krijgt met mislukte oogsten en dat merkt in de marges. Of neem een bedrijf dat veel afval maakt, zonder na te denken over hoe ze het hergebruik kunnen verwaarden. Deze dingen hebben een directe invloed op het businessmodel.’
Rebel heeft als adviseur dan ook bewust een andere aanpak. De strategie op de lange termijn vormt het uitgangspunt. Hintzen: ‘Wij gaan het gesprek aan en laten zien: CSRD is geen last, maar de perfecte kans voor een weloverwogen langetermijnstrategie. Tijdens het proces zien we al gaande dat de ogen gaan twinkelen aan de top, óók bij mensen die er lange tijd het nut niet van inzagen.’
Rebel stelt de huidige impact vast en brengt de kansen en risico’s van maatschappelijke veranderingen in kaart. Het rekent scenario’s door en legt de langetermijnambities vast. Hintzen: ‘Met dashboards geven we direct inzicht in de impact die het bedrijf heeft op de maatschappij, maar laten we ook zien wat de financiële consequenties zijn als de omstandigheden veranderen.’ Zo maakte Rebel impact-dashboards voor diverse Nederlandse verwerkers van champignons, waarbij er snel en concreet inzicht wordt gegeven in de huidige en toekomstige impact en waarvan de resultaten direct kunnen worden gebruikt in de CSRD-verslaglegging.
Schematische weergave van de stappen om onder begeleiding van Rebel van een duurzame visie, via strategie naar actie en verslag te komen.
Waarde toevoegen
CSRD gaat daarnaast juist om het toevoegen van waarde, zeggen de twee Rebels. Zodra het leiderschap van de bedrijven die ze adviseren dat beginnen in te zien, slaat het ‘moeten’ om in ‘willen’, merken De Waart en Hintzen.
Rebel adviseerde OLX, een internationaal netwerk van onlineplatforms voor tweedehandsgoederen, over hun impact. De Waart: ‘Als het om duurzaamheid gaat, doet OLX al veel goed. Ze verlengen de levensduur van spullen: telefoons, auto’s, meubels, motoren. De afgelopen vier jaar hebben we geholpen hun impact inzichtelijk te maken. Hoeveel CO2, water en materiaal besparen ze nu precies?’
Toen OLX besloot een geïntegreerd verslag (financieel en maatschappelijk) uit te brengen, hielp Rebel vaststellen welke ESG-thema’s er voor OLX toe doen. Hintzen: ‘We hebben samen met de top van het bedrijf gekeken naar de mogelijke positieve en negatieve gevolgen voor de bedrijfsvoering: van strengere wetgeving tot nieuwe markten en innovatieve producten. Je zag de belangstelling groeien bij het leiderschap. Ook mensen binnen de organisatie die verantwoordelijk zijn voor commercie en operatie beseften hoe essentieel het is om met een ESG-bril op naar de toekomst van het bedrijf te kijken.’
Duurzaam vooruit
Het CSRD proces, met daarin een grote rol voor stakeholders, dwingt medewerkers in het hele bedrijf om na te denken over een duurzame toekomst, zegt De Waart: ‘Bedrijven willen op de korte termijn winst maken. Maar tegelijkertijd is de vraag: besta je als bedrijf nog in de toekomst? Doe je ertoe, en op welke manier? Uiteindelijk is deze wetgeving er om te zorgen dat iedereen dezelfde taal spreekt als het om klimaatverandering gaat, zodat we die samen kunnen beperken.’
Hintzen: ‘Door te laten zien dat CSRD iets oplevert op het zakelijke vlak, wordt de strategische waarde zichtbaar en kan je duurzaam vooruit.’
