Key learnings uit het webinar ‘Toekomstbestendige Stedelijke Logistiek’

Op dinsdag 4 november gingen koplopers in de stedelijke logistiek op uitnodiging van Rebels Cathelijne Hermans en Laura Tavernier in gesprek over het nut en noodzaak van het Sustainable Urban Logistics Plan (SULP).  Een SULP (Sustainable Urban Logistics Plan) is belangrijk omdat het een strategisch, langetermijnkader biedt dat leverings­efficiëntie afstemt op de stadsdoelen voor leefbaarheid, milieu­kwaliteit en samenwerking met stakeholders. Aan de hand van onderzoek en praktijkvoorbeelden uit Eindhoven en Antwerpen deelden experts de lessen die zij hebben geleerd over aanpak en implementatie.

Hier lees je een aantal van de belangrijkste inzichten:

Samenwerking is de sleutel

Om duurzame stadslogistiek tot een succes te maken, is samenwerking tussen stakeholders, van gemeenten, een besteller, tot vervoerders, onmisbaar. Ondernemers in stadslogistiek willen daarbij weten waar ze aan toe zijn. Ze hebben behoefte aan commitment, continuïteit en voorspelbaarheid vanuit lokale overheden, zei Susanne Balm, projectleider en onderzoeker bij HvA City Logistiek tijdens het webinar. Een SULP kan daar, als duidelijk kader, aan bijdragen.

Onderzoek laat zien dat experimenten in stedelijke planning kunnen bijdragen aan langetermijnverandering, maar alleen met een gestructureerde aanpak en co-creatie tussen verschillende partijen, die vervolgens de lessen met anderen ((beleidsafdelingen, wethouders) delen. Bovendien moeten verschillende overheidsdoelen met elkaar en met die van andere stakeholders worden verbonden, zoals leefbaarheid, economie en mobiliteit.

Ook Anton Renard, adviseur mobiliteit voor de stad Antwerpen, noemt samenwerking cruciaal. De stad deed samen met Rebel vooronderzoek naar een SULP. Zo gaat de stad partnerschappen aan met mobiliteitsaanbieders en doet zij projectoproepen. De logistieke aanbieders kunnen financiële maar ook inhoudelijke ondersteuning krijgen om stadslogistieke oplossingen te ontwikkelen. Samenwerking met sectoren van horeca tot supermarkten geeft de mogelijkheid om de noden van partijen op elkaar af te stemmen, zegt Renard. Zo vinden stakeholders common ground ‘voor een duurzaam model waar beide partijen beter uit komen.’

SULP is een startschot, geen eindpunt

‘Als steden willen beginnen met een SULP, vragen ze vaak als eerste: waar hebben we het nu over? We hebben heel weinig data over logistiek,’ zegt Laura Tavernier van Rebel. Daarom ontwierp Rebel een aantal tools, waaronder de digital platform city logistics, een rekenmodel dat een goede inschatting kan geven van hoe de logistiek in een bepaalde stad eruitziet. De tool baseert zich op het goederenverkeer naar woningen, supermarkten, horecazaken en kantoren, die elk een eigen beleveringsprofiel hebben gekregen. De data, afkomstig van studies, interviews, en enquêtes, zijn heel nuttig voor een eerste fase van SULP, maar je kunt ook redeneren vanuit strategische doelen als die data er nog niet zijn, zegt Tavernier.

Een SULP zal altijd uitgaan van een aantal basisuitgangspunten, zegt Tavernier, zoals verkeersveiligheid, het huidige gemeentelijke beleid en bestaande goederenstromen, hoewel een deel maatwerk blijft, vanwege de lokale politieke context. Maar een gebrek aan data hoeft geen drempel voor gemeenten te zijn. ‘Een SULP is geen eindproduct maar een startschot, je gaat snel tot een lijstje komen van activiteiten’. Die hoeven niet enkel de verantwoordelijkheid te zijn van de afdeling die de SULP schrijft, zoals mobiliteit; maar kunnen net zo goed opgenomen worden door klimaat, ruimte of economie.

Balm adviseert om een flexibel proces te volgen en het beleid stapsgewijs in te voeren. Het herinrichten van de openbare ruimte is immers ingewikkeld en kent veel belanghebbenden, waaronder de lokale gemeenschap. Een pilot met vervoer over water bij de Appeltjesmarkt in Amsterdam, waar nagedacht wordt over een wijkhub voor stadslogistiek aan het water, is daar een goed voorbeeld van.

Werksessies met de logistieke sector geven de dienstverleners de kans om frustraties te uiten en samen met andere stakeholders oplossingen te zoeken, zegt Tavernier. Dat creëert draagvlak. De logistieke sector weet dat er van alles zit aan te komen, dus heeft zij liever een duidelijk plan dan ad hoc-beleid met onverwachte beperkingen.

Nout Ramaekers, adviseur duurzame mobiliteit van de gemeente Eindhoven, kreeg tijdens een stakeholdersessie de kritiek dat bepaald beleid van de gemeente in de praktijk totaal niet werkte. Ga dan het gesprek aan, zegt Ramaekers. Het plan is een startpunt, bepaalde doelen kunnen te optimistisch of zelfs onhaalbaar blijken. Fouten zijn onvermijdelijk om erachter te komen wat wél werkt. ‘Je begrijpt elkaar misschien niet altijd, maar je begrijpt elkaars redenering.’

Een SULP werkt niet alleen beperkend, maar geeft juist ruimte aan stadslogistiek

De gemeente Eindhoven heeft te maken met verdichting door huizenbouw als gevolg van groeiend inwoneraantal. De toename van stadslogistiek is dus ook niet tijdelijk, maar blijvend, want ze groeit mee met het winkelend publiek en bestellende consumenten. Daarnaast breiden ASML en andere bedrijven verder uit. ‘Het betekent dat we gewoon veel slimmer om moeten gaan met elke vierkante meter die we nog beschikbaar hebben’, zegt Ramaekers.

Het plan duurzame logistiek dat Ramaekers mede opstelde, kan net als andere maatregelen beperkend werken voor de logistiek. Maar het plan is ook juist bedoeld om de stad bevoorraadbaar te houden. Want als er niets verandert, heeft dat meer negatieve gevolgen voor de leefbaarheid en bedrijvigheid in de stad, en dus ook voor de sector.

Ook Tavernier benadrukt: ‘We willen steden helpen inzien dat logistiek echt een hefboom kan zijn voor een duurzame stad en niet alleen een negatief bijproduct is van het beleveren van winkels en woningen.’ Voor de circulaire economie moeten heel veel producten terug in de logistieke keten, waaronder herbruikbare verpakkingen en apparaten die gerepareerd moeten worden. Tavernier: ‘Dus hoe beter dat logistiek systeem geregeld is, hoe beter dat systeem bepaalde andere trends kan ondersteunen die horen bij de toekomstbestendige en leefbare stad.’

Written by Tim Igor Snijders

Watch the webinar here: