Koeien in een kaal weiland? Dat beeld kan worden bijgesteld.

Het is lente en dat betekent dat de koeien weer de weide in mogen! Dat geeft een typisch Nederlands beeld: blauwe lucht met schapenwolken, groene weilanden en zwart-witte koeien. Maar horen koeien wel in een kale weide? Onderzoek van Rebel zet dit beeld op losse schroeven.

Bijna een kwart van ons schaarse land bestaat uit weiland dat wordt gebruikt voor de productie van gras voor onze koeien. Maar hoe mooi het boerenlandschap met het frisgroene gras er ook uitziet: het heeft nauwelijks natuurwaarde. Het bestaat namelijk vrijwel volledig uit Engels Raaigras en er is geen plaats voor andere soorten. En dat is een probleem, want sinds 1970 zijn we al 70% van onze dieren en planten verloren. Hierdoor lopen we het risico dat we ons voedselsysteem te gronde richten. De uitdaging is om dit risico verkleinen, zonder dat de voedselproductie daaronder lijdt.

Gelukkig zijn er positieve indicaties. Wetenschappers geven namelijk aan dat koeien bomen in de weide prettig vinden: de bomen bieden bescherming tegen hitte, regen en wind. Deze weersextremen zorgen voor stress en beschutting hiertegen heeft een positief effect op het welzijn van de koe. Daarnaast zorgt stress voor een verminderde melkproductie. Volgens onderzoek kan de melkproductie door stress van extreem weer met 10% afnemen. Bovendien zorgt de aanwezigheid van bomen voor een hogere biodiversiteit. Bomen bieden bijvoorbeeld voedsel en schuilplaatsen voor vogels en insecten. Zo bezien zijn bomen in de weide is dus goed voor de koe, de boer en de natuur.

In samenwerking met de Floating Farm nam Rebel de proef op de som. In het weiland waar de koeien grazen, zijn bomen geplaatst. TreeCollective heeft de bomen voorzien van sensoren en de koeien van tags. Hiermee kan worden waargenomen hoe vaak de koeien in de buurt komen van de bomen. Bovendien heeft een onderzoeker van de Universiteit Utrecht bijgehouden hoe vaak de koeien in de schaduw van de bomen zijn te vinden. Zo moet blijken of de koeien gebruik maken van de beschutting van de bomen. Wat blijkt? Op warme dagen zoeken de koeien actief de schaduw van de bomen op. Er is vastgesteld dat de meest dominante koeien vaker de schaarse schaduwplekken opeisen. Dit suggereert dat de schaduwplekjes gewild zijn. De bevindingen wijzen erop dat koeien minder hittestress ervaren met bomen in de wei.

Op de Floating Farm is aangetoond dat economie en ecologie elkaar niet in de weg hoeven te staan, die kunne elkaar juist versterken. Maar daar is durf, innovatie en vindingrijkheid bij nodig. Rebel helpt bij het vinden van verdienmodellen die toekomstbestendig zijn. Dat gebeurt door slimme oplossingen te vinden die zowel de natuur als de economie helpen, de waarde van deze oplossingen te meten en te monitoren. Wil je weten hoe je natuurwaarde zichtbaar maakt, meet en hoe dat leidt tot nieuwe business modellen?

Zie CBS voor oppervlakte (link, geraadpleegd op 06-01-2023).

Zie tijdschrift De Levende Natuur (link, geraadpleegd op 06-01-2023) of Landbouw met natuur (link, geraadpleegd op 06-01-2023).

Zie WNF Living Planet Report 2022 (link, geraadpleegd op 06-01-2023).

Zie Food and Agriculture Organization (link, geraadpleegd op 06-01-2023).

Huertas, S.M.; Bobadilla, P.E.; Alcántara, I.; Akkermans, E.; van Eerdenburg, F.J.C.M. Benefits of Silvopastoral Systems for Keeping Beef Cattle. Animals 2021, 11, 992. https://doi.org/10.3390/ani11040992

De eerste drijvende boerderij ter wereld en heeft biodiversiteit hoog in het vaandel staan, kijk op floatingfarm.nl

M. Vugs & F.C.J.M van Eerdenburg (2022), The Utilization Of Shade During Heat Stress By Dairy Cattle. Op aanvraag verkrijgbaar.